VELP – De stormachtige groei van bierbrouwerijen lijkt ten einde. Vorig jaar daalde voor het eerst sinds 2001 het aantal Nederlandse brouwerijen. En dat merken we in onze eigen provincie ook.
Hogere accijnzen, gestegen kosten voor personeel, grondstoffen die duurder zijn geworden en het stijgende percentage Nederlanders dat meer alcoholvrij en alcoholarm bier drinkt. Zie hier de ingrediënten die bierbouwers voor flinke uitdagingen plaatsen.
De verkoop van bier staat onder druk, zegt Rudi Bakker, bierkenner en mede-auteur van de Canon van de Nederlandse Biercultuur. “Dat heeft onlangs bijvoorbeeld nog geleid tot de sluiting van de brouwerijen Nevel in Nijmegen en Durs in Arnhem.”
De bieren van Durs verdwijnen niet. Brouwerij De Snor van de tweelingbroers Pieter en Jaap Lok uit Velp zet de activiteiten van de Arnhemse concurrent voort. Durs is onder meer bekend van ‘Dikke Prins’ bier met oud-voetballer Theo Janssen.
Het moet duurzamer
“Durs hoort bij Arnhem en we vonden het doodzonde als dat verloren zou gaan”, legt Pieter Lok uit. “Daarom gaan we nu dit bier brouwen. Het is een uitdaging, hoor. Prijzen zijn gestegen: grondstoffen, de gasprijs, accijnzen.”
Ze willen duurzaam bier brouwen. Op het dak van de brouwerij midden in Velp liggen zonnepanelen. De broers moesten drie jaar wachten op stroom om in Velp te kunnen beginnen. Pieter: “We brouwen nu 2 à 3 keer per week en willen eind 2024 6 keer per week brouwen.”
Jarenlang was Grolsch in Groenlo de enige commerciële bierbrouwerij in Gelderland. De brouwerij verdween in 2004 uit de Achterhoek, Enschede werd de hoofdvestiging.
Een overzicht van bierbrouwerijen vind je hier.
In 2010 waren er in Gelderland zeventien brouwerijen. Daarvan waren er vier brouwerijhuurder. Zij hadden zelf geen brouwinstallatie, maar brouwden hun bieren elders. Sinds dat jaar is het aantal nieuwe brouwerijen spectaculair gegroeid, constateren ‘bieroloog’ Bakker en bierbrouwer Jos Oostendorp in Groenlo. Oostendorp was tot voor kort voorzitter van de branchevereniging van onafhankelijke bierbrouwerijen CRAFT, gezeteld in Nijkerk.
Voor het eerst minder brouwerijen
Vorig jaar daalde voor het eerst sinds 2001 het aantal Nederlandse bierbrouwerijen. Gelderland telt er momenteel 108. “56 hebben eigen ketels”, zegt Oostendorp. “In heel het land zijn er nu meer dan 900 brouwerijen en door de gestegen kosten, zal een aantal stoppen. Dat zag je vorig jaar al gebeuren, maar er komen toch ook weer brouwers bij.”
“Kleine brouwerijen worden ermee geconfronteerd dat een kwalitatief goed bier brouwen niet genoeg is voor een succesvolle onderneming”, zegt Bakker. “Het is minstens zo belangrijk om dat goede bier aan de man en vrouw te brengen. Het komt niet vaak voor dat mensen een talent voor brouwen combineren met een talent voor marketing.”
Pils is bier maar bier is geen pils
In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw brouwden bierbrouwers bijna alleen pils, zegt Rudi Bakker van Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur. “Bier en pils waren synoniem geworden. Wie in het café een bier bestelde kreeg automatisch een pils. Pils is nog altijd de meest gedronken biersoort en is slechts een van de vele. We onderscheiden op dit moment ruim 150 verschillende soorten bier. Je kunt een lichtgekleurde zure gose met 4 procent alcohol niet op een hoop gooien met een zwarte zoete imperial stout van 14 procent.”
Uitdagingen
De uitdagingen voor nieuwkomers en de brouwers die al een tijdje aan de weg timmeren zijn groot, meent brouwer Oostendorp. “Accijnzen zijn vooral voor de kleinere brouwers gestegen, wat erop neerkomt dat zwaardere bieren zwaarder worden belast. Ook het verpakken is duurder geworden. Veel brouwerijen moeten corona-schulden en crowdfundingsacties nu terugbetalen. En als je via de groothandel je bier bij de slijter en de supermarkt verkoopt dan moet je rekening houden met marges. Wat dat betekent? Kostte een biertje voorheen onder de 3 euro, daar zit je nu boven.”
Voor die hogere prijs mag je ook wat verwachten. Bakker: “Er wordt door nieuwe brouwers volop geëxperimenteerd met verschillende graan- en hopsoorten en toevoegingen zoals vruchten, kruiden of honing.”
Zelf bier brouwen? Het is niet moeilijk, legt Bakker uit. “Met een grote pan en de vier basisingrediënten water, mout, hop en gist kom je al een heel eind. Maar een secuur werkje is het wel.” Hygiëne speelt daarbij een grote rol. “De kleinste infectie kan een heel brouwsel verpesten.”
Op onder meer deze site lees je hoe bier wordt gebrouwen.
Alcoholarm en alcoholvrij bier populair
Volgens cijfers van de Nederlandse bierbrouwers neemt de consumptie van alcoholvrij en alcoholarm bier toe. ‘Alcoholvrij bier’ heeft maximaal 0,1 procent alcohol. De term ‘alcoholarm’ houdt in dat het bier dat je drinkt meer dan 0,1 procent alcohol bevat maar niet meer dan 1,2 procent.
Ook Jaap en Pieter Lok van De Snor in Velp hebben een alcoholarm bier op de markt gebracht. En daar zit een persoonlijk verhaal achter, zeggen beide broers. “Onze zus werd behandeld voor kanker. Ze wilde met andere patiënten na de behandeling samen een biertje drinken. Dat moest wel een alcoholarm biertje worden. Samen hebben ze toen Kale Snor bedacht, vanwege hun haaruitval door de chemo.”
