– Op de Veluwe bezocht een wolf een kudde Schotse hooglanders. De runderen hielden de wolf scherp in de gaten en liepen dreigend met hun hoorns op het roofdier af. Er stond ook een kalf in de kudde. Hoe liep dit af? En hoe goed kunnen hooglanders zich eigenlijk verdedigen tegen de wolf?
Wolven en Schotse hooglanders zijn aan elkaar gewaagd. Wolven hebben een zeer goed uithoudingsvermogen, zijn echte teamplayers en hebben een bek met scherpe tanden. Schotse hooglanders zijn groot, sterk, kunnen een flinke trap uitdelen en hebben grote hoorns. Als ze elkaar tegenkomen, moeten ze allebei oppassen. Zowel rund als wolf hebben risico op verwonding als ze de confrontatie met elkaar aangaan.
Kayo de Gruijter filmde een ontmoeting tussen beide dieren:
Roeland Vermeulen van FREE Nature vertelt wat we zien op de beelden: “Volwassen koeien en stieren proberen de wolf op afstand te houden, want in de groep zie je een kalf staan. De wolf is aan het testen: hoe reageren ze? Kan ik erdoorheen prikken? Hij test waar het zwakke punt is.” Ook wolvenkenner Dick Klees ziet dit gedrag: “De wolf test de alertheid en de conditie van de hooglanders en kijkt of de kudde uit elkaar te trekken is. Dit doen zowel jonge als volwassen wolven. Maar er is hier nog geen sprake van een ‘jachtmodus’.”
De wolf was dus nog niet aan het jagen, maar leek wel geïnteresseerd in het kalf. Klees: “Uiteraard zijn kalveren kwetsbaar, daarom is het belangrijk dat de moeders en kudde ervaring opdoen met wolven. Dan wordt de kans dat gezonde dieren gedood worden erg klein.”
Familie is belangrijk
Uit onderzoek blijkt dat runderen die familie van elkaar zijn beter in staat zijn elkaar te beschermen. Vermeulen: “Deze hooglanders leven in een grote familiegroep. Ze beschermen hun groepsgenoten en elkaars kalveren.”
Hij maakt de vergelijking met mensen: “Stel dat er wat in je familie gebeurt of met je vrienden, dan kom je voor ze op. Als er iemand op straat in elkaar geslagen wordt, ben je helaas minder geneigd om in te grijpen. Bij familieleden doe je dat sneller. Door op de wolf af te lopen, zeggen ze als het ware: ‘Klaar nu en wegwezen jij’.”
Wennen aan de wolf
Runderen hebben in Nederland lang zonder de wolf geleefd, maar nu is het roofdier natuurlijk weer terug. Zien we sindsdien ook verandering in gedrag bij runderen? Vermeulen: “Runderen moeten leren omgaan met die veranderende omstandigheden. Als de wolf verschijnt, zien we in de eerste jaren dat geboortes anders verlopen. Voorheen trok een koe zich vaak terug om een kalf geboren te laten worden. Nu zie je vaker dat geboortes meer in en rond de kudde plaatsvinden. Kalveren staan ook vaker in de kudde.” Daarnaast ziet hij dat de Schotse hooglanders ’s nachts meer tijd op het open veld doorbrengen, daar hebben ze meer zicht.
Frans van Bommel van ecologisch adviesbureau Van Bommel Faunawerk onderzocht wolvenaanvallen op runderen en paarden in Nederland. Hij geeft aan dat Schotse hooglanders wel kunnen wennen aan de aanwezigheid van de wolf, maar dat er toch nog kalveren gepakt zullen blijven worden. “Maar dit wordt naar verwachting minder.” Hoe kan een kudde weerbaarder zijn tegen de wolf? Ook hij noemt het belang van familie. “Het helpt als er een natuurlijke opbouw is in de kudde. Bijvoorbeeld dat koeien familie van elkaar zijn en dat er een stier bij loopt.” Volgens Ark Rewilding Nederland kan het ook helpen als meerdere stieren in de kudde aanwezig zijn.
