OM gaat stortplaats vervolgen voor vervuiling door staalslakken

Links: staalslakken / rechts: vervuild water sijpelt de grond in (foto uit 2022). Foto: Omroep Gelderland
Links: staalslakken / rechts: vervuild water sijpelt de grond in (foto uit 2022). Foto: Omroep Gelderland

EERBEEK – Stort Doonweg in Eerbeek overtreedt de milieuwet. Dat stelt het Openbaar Ministerie. Ze wil bij de rechter afdwingen dat het bedrijf per direct stopt met het vervuilen van de bodem met vervuild water afkomstig uit staalslakken.

In de bodem bij de stortplaats is recent PFAS aangetroffen. Ook heeft Waterschap Vallei en Veluwe eerder geconstateerd dat de stortplaats de waterregels niet naleeft en hebben omwonenden aangifte gedaan wegens ‘ernstige milieuvervuiling’.

Vervolging

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) onderzocht de kwestie de afgelopen tijd en maakte in oktober een proces verbaal op. Dit kan de inspectie doen als zij een strafbaar feit vermoedt of constateert.

Volgens woordvoerder Jeroen Toet ziet het Openbaar Ministerie genoeg aanknopingspunten om over te gaan tot vervolging. “Het bedrijf heeft tot nu toe onvoldoende gedaan om verontreiniging van de bodem te stoppen. Direct ingrijpen is daarom noodzakelijk volgens de officier van justitie.”

De directeur van de stortplaats, Bas Schalk, reageert verbaasd. “Wij zijn ervan overtuigd dat we integer bezig zijn en er dus ook geen aanleiding is om ons te vervolgen. Maar als het OM daar anders over denkt, dan gaan we dat horen.”

Voormalige stortplaats

De stortplaats, eigendom van de papierfabrieken DS Smith en Folding Boxboard, zou te weinig doen om gevaren voor de gezondheid van de mens en het milieu te voorkomen of te beperken.

Dat heeft alles te maken met de manier waarop de staalslakken sinds 2019 op de stortplaats liggen. Ze zijn namelijk niet afgedekt, waardoor ze in contact komen met regenwater.

Regenwater dat in contact is geweest met de staalslakken, ook wel percolaatwater genoemd, heeft volgens de inspectie een zeer hoge pH-waarde en is verontreinigd met metalen.

Dit water kan al jaren de bodem instromen, omdat maatregelen die zijn genomen om dat te beperken niet goed werken. Zo overstroomde een ringsloot die het vervuilde water zou moeten opvangen al meerdere keren.

Papierafval

Het bedrijf kondigde in november concrete maatregelen aan. Met folie en trisoplast zou een deel van de stortplaats volgend jaar worden ingepakt. Dat moet een eind maken aan het weglekken van kalk en metalen naar het grondwater. “In het oorspronkelijke plan, dat destijds goedgekeurd is door de provincie, bleken tekortkomingen te zitten.”

Onder de berg staalslakken ligt afval van Eerbeekse papierfabrieken. Om het papierpulp te stabiliseren, werd er 230.000 ton staalslakken op gelegd. Daarbovenop kwam een zonnepark. “Er ligt nu een plan waarmee de hele stort wordt afgedicht, als dat wordt goedgekeurd starten we in 2025 met de eerste werkzaamheden.”

Het zonnepark op de oude stortplaats. – Foto: Omroep Gelderland

PFAS in grondwater

Over de PFAS die eerder is aangetroffen bij de stortplaats zegt de provincie dat de concentraties lager zijn dan de gezondheidsnorm. Maar het grondwater kan niet als drinkwater worden gebruikt en ook niet om akkers te besproeien.

Tata Steel zei recent over de problemen in Eerbeek. “Helaas hebben zich in Nederland enkele situaties voorgedaan waarbij staalslak niet is toegepast volgens de juiste toepassingsvoorwaarden. Dat heeft terecht geresulteerd in zorgen bij omwonenden”, aldus woordvoerder Maarten Dijksman.

Vervolgonderzoek

De provincie Gelderland doet momenteel vervolgonderzoek naar de omvang van de PFAS-vervuiling bij de stortplaats. In januari moeten de eigenaren van de stortplaats zich verantwoorden bij de rechter.

Staalslakken ontstaan bij de productie van staal bij het bedrijf Tata Steel. Deze staalslakken worden op verschillende plekken in Nederland vervolgens toegepast als bouwstof. Onder wegen, geluidswallen en viaducten. Hiervoor gelden wel bepaalde regels, zo mogen de staalslakken niet in contact komen met regenwater.