Hier hoor je geen motor meer: natuur op Veluwe komt tot rust

LAAG-SOEREN – Hoe lekker is het om even een frisse neus te halen in de natuur. Sinds de coronacrisis en de lockdowns weten steeds meer mensen hoe fijn dat is. Maar als meer mensen naar hetzelfde mooie plekje gaan, dan loopt de ‘druk’ op de natuur letterlijk en figuurlijk op. Op de Veluwezoom hebben Natuurmonumenten en de gemeente Rheden een rigoureus besluit genomen: per 1 juli is de Schaapsallee naar het hart van de Veluwezoom afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Zijn de eerste effecten al zichtbaar?

Samen met boswachters Nathalie Drenth en Ruben Vermeer van Natuurmonumenten springen we op de fiets bij parkeerplaats De Plaghak. Ons doel: natuurobservatiepost De Elsberg. Om daar te komen rijden we op mountainbikes de Schaapsallee af. Tijdens het rijden kijkt Ruben meerdere keren achterom om te kijken of er een auto achter hem zit. “Weet je, het zit nog steeds in mijn systeem om dat hier te doen. Normaal gesproken werd je hier om de haverklap ingehaald door een auto of een motor. Maar omdat gemotoriseerd verkeer hier niet meer mag komen is het hier nu letterlijk en figuurlijk een stuk stiller.”

Wild minder verstoord

Tijdens het fietsen merkt boswachter Nathalie op dat ze nu al ander gedrag bij dieren merkt. “Hoewel de Schaapsallee pas twee maanden is afgesloten, zien we dat edelherten en wilde zwijnen zich dichter langs de Schaapsallee begeven. Dat heeft een simpele reden: ze worden minder verstoord. Dat is fantastisch om te zien en voor recreanten die hier fietsen of wandelen geeft dat toch weer een mooier stuk beleving van de natuur.”

Kleinere dieren zoals ringslangen en salamanders profiteren volgens Nathalie ook van de afsluiting. “Toen hier nog auto’s en motoren reden, troffen we met enige regelmaat een platgereden ringslang aan. Omdat fietsers iets langzamer rijden en dus meer reactietijd hebben, verwachten we dat de dodelijke slachtoffers onder reptielen fors zullen kelderen.”

Na een paar minuten bereiken we het einde van de Schaapsallee, parkeren we onze fietsen en vervolgen onze weg te voet langs de paars bloeiende heide. “Kijk eens om je heen. Op het eerste oog lijkt het hier een prachtig stuk natuur”, vertelt Ruben. “Maar schijn bedriegt, want als je beter kijkt en het gebied al wat langer kent dan zie je dat de natuur het hier ontzettend zwaar heeft.”

'Meerkoppige draak'

Volgens Ruben, die als ecoloog voor Natuurmonument werkt, heeft die achteruitgang meerdere oorzaken. “We hebben hier te maken met een meerkoppige draak. Want voor langdurige droogte dankzij klimaatverandering snakt de natuur steeds vaker naar vocht, Maar we hebben hier ook al tientallen decennia te maken met een overschot aan neerdwarrelende deeltjes stikstof. Daardoor is de bodem ontzettend verzuurd waardoor karakteristieke heidesoorten hier in rap tempo afnemen. De plek die ze achterlaten, wordt ingenomen door woekerende grassen zoals het pijpenstrootje die het juist ontzettend goed doet op stikstof. Het gevolg is dat we een steeds eentoniger landschap krijgen waar de biodiversiteit hard achteruit holt.”

Het afsluiten van de Schaapsallee voor gemotoriseerd verkeer heeft volgens boswachter Nathalie dan ook deels een symbolische reden. “Wij als Natuurmonument doen wat we kunnen om de uitstoot van stikstof tegen te gaan. Omdat we onder andere zeggenschap hebben over de Schaapsallee konden we deze maatregel nemen. Maar het is inderdaad een druppel op de gloeiende plaat, want het overgrote deel van de stikstof die neerslaat op de Veluwezoom komt van buiten ons gebied. Met deze maatregel hopen we andere mensen, bedrijven en beleidsmakers te overtuigen om ook hun steentje bij te dragen aan het terugdringen van de stikstofuitstoot.”

Luister naar een radioreportage: