VELP – Meer drukte op het spoor. Anderhalf jaar rijden meer goederentreinen tussen Elst en Zutphen en daarna verder via Deventer naar Duitsland. Dat komt doordat tot mei 2026 bij de Oosterburen aan een derde spoor wordt gewerkt voor het goederenvervoer over de Betuweroute.
De komende zomervakantie moeten wekenlang alle goederentreinen naar Duitsland over het regionale spoor. Wie langs het spoor woont, gaat dit merken. Omwonenden krijgen meer geluidsoverlast en vooral vaker trillingen te verstouwen. “We zitten ’s nachts soms rechtop in bed”, zegt een inwoner van Velp.
In Duitsland komt er de komende anderhalf jaar zeventig kilometer nieuw spoor erbij, waardoor de Betuweroute nog beter wordt benut. Maar goederentreinen naar Duitsland moeten daardoor al die tijd omrijden.
In de zomer van volgend jaar moeten zelfs alle goederentreinen naar Duitsland over het regionale spoor, zegt ProRail. Die erkent de overlast die daarmee gepaard gaat. Dan rijden, schat een woordvoerder van ProRail, twee keer zoveel goederenwagons tussen Elst en Oldenzaal. “Deze treinen rijden door de dorpskernen naar Duitsland”, zegt ze.
Beide Duitse sporen tussen Emmerich en Oberhausen liggen er acht weken uit; de treinen gaan dan via de noordkant (Gelderland-Overijssel) en via de zuidkant (Brabant-Limburg) ons land uit.
'Anderhalf jaar overlast'
Wie aan of bij het spoor woont ontkomt niet aan overlast door die extra goederentreinen, zegt Leendert Stutvoet uit Joppe. Stutvoet woont vlak bij de spoorlijn tussen Zutphen en Deventer en is voorzitter van het RONA, de belangenclub die opkomt voor aanwonenden van het spoor in Oost-Nederland. “We zijn blij dat dat extra spoor in Duitsland er komt”, zegt hij, “maar aanwonenden ondervinden daar eerst anderhalf jaar lang hinder van.”
Goederenwagons zijn veel zwaarder dan treinen voor reizigers. Stutvoet: “Ze maken ook nog eens tien procent meer lawaai dan een gewone ov-trein. De trillingen zijn zeer hinderlijk voor mensen die aan het spoor wonen.”
De woordvoerder van ProRail nuanceert de periode van de overlast. “Van de 80 werkweken aan het Duitse spoor is maar 20 weken sprake van een groei. De andere 60 weken is het nagenoeg gelijk aan wat het nu is.”
Het RIVM deed in 2014 onderzoek naar gezondheidseffecten van trillingen door treinverkeer in heel Nederland. Van de toen circa 1,3 miljoen aanwonenden van 16 jaar en ouder klaagde een vijfde over irritatie, boosheid en onbehagen. Trillingen leiden ’s nachts tot slaapgebrek. Volgens eerdere cijfers wonen tussen Elst en OIdenzaal ongeveer 75.000 mensen pal aan het spoor.
“Mijn vrouw en ik wisten waar we aan begonnen toen we hier zes jaar geleden kwamen wonen”, zegt een inwoner van Velp. Op enkele tientallen meters van zijn huis razen dagelijks ov- en goederentreinen voorbij. “Maar de eerste nacht dat we in ons nieuwe huis sliepen zaten we rechtop in bed toen er een goederentrein langskwam. Het hele huis trilde.” Die trillingen zijn sindsdien niet minder geworden. “Het worden er alleen maar meer, begrijp ik. Wat je ertegen doet? Uhm… meer slaappillen?”
'Maatregelen helpen onvoldoende'
Stutvoet: “Bewoners worden gestoord in hun slaap. Dat is heel ongezond en daar is te weinig aandacht voor. We hebben afgedwongen dat de overheid 10 miljoen euro beschikbaar heeft gesteld voor geluidswerende maatregelen en ook rubberen matten. Die moeten trillingen dempen. Die maatregelen helpen allemaal een beetje, maar onvoldoende.”
Tussen Deurne en Hegelsom in Limburg liggen die matten, under sleeper pads genoemd, onder de dwarsliggers. Een proef ermee in Zevenaar had in bepaalde gevallen een gunstig effect. Plannen om ze elders in Gelderland te plaatsen, heeft ProRail vooralsnog niet.
“Voor under sleeper pads moet het hele spoor worden opgetild en aan vervanging toe zijn”, zegt de woordvoerder. “We hebben gekeken welke maatregelen we uit het pakket van die 10 miljoen euro konden invoeren, vanaf november kan dat niet meer.”
Volgens Stutvoet is het spoor de veiligste vorm van goederenvervoer. “Maar dat moet niet door de steden. De overheid heeft in 1992 met de Duitsers afgesproken dat we een spoorlijn zouden aanleggen tussen Zevenaar en Oldenzaal en ook een aftakking naar Venlo, de zogenaamde noord- en zuidtak van de Betuweroute. Die aftakkingen liggen er nog steeds niet en we zitten nu met de gebakken peren.”
‘Alleen dicht bij spoor’ minder trillingen door proef in Zevenaar
