DE STEEG – De financiën van de gemeente Rheden zijn opnieuw slechter dan gedacht. Alle komende jaren vallen miljoenen slechter uit dan in de begroting vorig jaar nog werd verwacht. Voornaamste oorzaak: de verder oplopende kosten in de jeugdzorg. Extra maatregelen zijn nodig, stelt het college.
Het gemeentebestuur wil zich daarbij vooral op de komende jaren richten met ‘structurele maatregelen’. ‘We kunnen wel proberen om 2020 op de nul te krijgen, maar dat gaat ons toch niet meer lukken’, stelt wethouder financiën Dorus Klomberg.
Dit jaar lijkt de gemeente op een tekort van bijna 4 miljoen euro af te stevenen, waar een kleine 2 miljoen euro werd verwacht. Corona is daarin niet meegenomen, de gemeente verwacht hierin door het Rijk gecompenseerd te worden.
Eerdere bezuinigingen nog niet gerealiseerd
Ook de komende jaren lopen de tekorten op naar gemiddeld 1,5 miljoen euro per jaar. Dat terwijl de gemeente vanaf volgend jaar groene cijfers had willen draaien. Daarvoor werden vorig jaar stevige bezuinigingen afgesproken oplopend tot bijna 7 miljoen euro in 2023. Het grootste deel daarvan moet nog worden gerealiseerd. Gebeurt dat niet, dan zullen de tekorten groten zijn. ‘Maar kosten boek je in als je ziet, opbrengsten wanneer je ze hebt’, probeert Klomberg de somberheid te temperen.
Ook ziet het college dat het dit jaar al onder de kritische grens zal duiken die de provincie als toezichthouder stelt aan de mate waarin een gemeente aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Als de provincie Rheden onder verscherpt toezicht stelt, verliest de gemeente een deel van zijn financiële zelfstandigheid. Een scenario dat dinsdagavond meerdere malen langskomt. ‘Terwijl we vroeger één van de gezondste gemeenten waren’, weet Thomas Eskes (GPR Burgerbelangen).
Om dat te voorkomen stelt het college voor om 2 tot 3 miljoen euro per jaar aan extra maatregelen te nemen. Hoe dat moet, daar laat het eigenlijk alle opties nog voor open: van bezuinigen op de zorg waar de grootste tekorten ontstaan, het kijken naar alle beleidsvelden tot aan het verhogen van belastingen. Daar mag de gemeenteraad nu iets van vinden.
‘Keer ballen tonen’
Eskes wijst naar buurgemeente Renkum, die onlangs besloten hun begroting niet sluitend in te leveren om zo het Rijk te dwingen met meer geld over de brug te komen. ‘Maar die worden teruggefloten als andere gemeenten in de provincie zich niet aansluiten. Laten we een keer ballen tonen en hen steunen.’
Maar volgens Bert de Lange (CDA) is er de afgelopen jaren nog helemaal niet zoveel bezuinigd. ‘We hebben tekorten gehad, waardoor we vooral hebben ingeteerd op het geld dat we eerder zelf hebben opgehoest.’ Hij vindt het dan ook ’te makkelijk’ om de landelijke overheid nu onder druk te zetten. De Lange stelt voor om zelfs 4 miljoen euro te bezuinigen. ‘Dat is 3 procent van onze totale begroting. Daar moeten we toe in staat zijn. Dat zou onze eer te na zijn.’
‘Niet meer uitgeven dan er binnenkomt’
Ook Yola Hopmans (VVD) meent dat de gemeente-uitgaven wel beperkt kunnen worden. ‘We geven nog altijd meer dan 27 miljoen euro uit aan bovenwettelijke taken’, rekent zij voor. ‘Daarmee zijn we een ruimhartige gemeente. Dat moet een tandje minder. Stop met meer uitgeven dan er binnenkomt.’ Volgens Hopmans moet het college zich ‘eindelijk eens aan de afspraken gaan houden’.
Maar de overschrijding van de budgetten komt omdat de aantallen toenemen, pareert wethouder Ronald Haverkamp. Daarbij doelend op met name de steeds grotere toestroom naar duurdere jeugdzorg. ‘Niet omdat wij ons niet aan de afspraken houden. Als u dat niet meer wilt, moet u het beleid aanpassen.’
‘Met liefde bezuinigen, zelden gezien’
Of en hoe er bezuinigd gaat worden, zal de komende tijd meer vorm moeten krijgen. ‘Waar het het minste pijn doet’, is een veelgehoorde kreet. ‘Maar met liefde bezuinigen, heb ik nog niet zo vaak meegemaakt’, stelt Henk van Valburg (PvdA). Hij wil dan ook eerst kijken wat de gevolgen zijn van de huidige maatregelen, voor er verder wordt gesproken over nieuwe zorgbezuinigingen.
