DEELEN – Er is veel mis met de natuur op de Veluwe. Dat stellen diverse wetenschappers. De bodem bevat te weinig mineralen en andere voedingsstoffen, waardoor jonge koolmeesjes door kalkgebrek soms al in het ei ten dode zijn opgeschreven omdat de eierschaal te dun is. Hekken en wegen voorkomen dat wild vrij van het ene naar het andere natuurgebied kan trekken en in periodes van weinig neerslag is het in de Veluwse natuur kurkdroog. Deskundigen werken aan een reddingsplan om de ‘zieke’ natuur op de Veluwe weer gezond te maken.
Het project Rewilding de Veluwe moet de bossen boven Arnhem weer leven inblazen. Hiervoor werkt natuurontwikkelaar ARK samen met verschillende organisaties, waaronder Natuurmonumenten en de gemeente Arnhem.
De komende jaren worden plannen gemaakt om de kwakkelende natuur een impuls te geven. Het is belangrijk daarbij te durven dromen, vindt ecoloog Lars Soerink van ARK, zonder meteen te roepen dat iets niet kan. Soerink houdt er dan ook rekening mee dat de verbeteringen in kleine stapjes zullen gaan.
Het Deelerwoud is een van de natuurgebieden waarvoor op dit moment plannen worden gemaakt. Soerink neemt BuitenGewoon-verslaggever Laurens Tijink mee naar dat natuurgebied met heide en bos om ter plekke te laten zien wat zoal de problemen zijn…
Luister naar de radioreportage (1-3)
Arme bodem verrijken
De bodem op de Veluwe bevat van nature al weinig voedingsstoffen. Doordat er decennialang te veel stikstof in het gebied terecht is gekomen, is de bodem verzuurd waardoor nog meer mineralen en andere belangrijke voedingsstoffen uit de bodem zijn verdwenen. De consequenties daarvan zijn zichtbaar bij jonge koolmeesjes, maar ook andere dieren en planten hebben hieronder te lijden.
Verzuring is niet de enige oorzaak waardoor het slecht gesteld is met de bodemkwaliteit op de Veluwe. Ook met de oogst van hout verdwijnen voedingsstoffen uit de kringloop. Zelfs de jacht speelt een rol, legt Soerink uit.
De dieren die in de natuurgebieden leven, hebben mineralen en andere voedingsstoffen in hun lichaam opgeslagen. Die krijgen ze via het voedsel binnen. Na het overlijden van de dieren komen die mineralen normaal gesproken via de bodem weer in de natuur terecht. Doordat afgeschoten dieren over het algemeen uit de natuur worden gehaald, wordt de kringloop doorbroken. Het achterlaten van dode dieren en dood hout in de natuur, helpt bij het herstellen van de bodemkwaliteit, aldus de ecoloog.
Meer variatie in landschap
De natuur zoals we die nu op de Veluwe kennen, is grotendeels door de mens ontstaan. Door afplaggen en begrazing ontstonden uitgestrekte heidevelden. Veel bos op de Veluwe is aangeplant voor de oogst van hout. Er werden vooral veel grove dennetjes gepland. Dat hout was hard nodig voor de mijnbouw in Limburg.
Veel bossen op de Veluwe hebben te weinig verschillende soorten bomen, waardoor het voor weinig planten- en dierensoorten geschikt is als leefgebied. De verschillende types landschappen op de Veluwe zijn bovendien verdeeld in vakken met duidelijke grenzen. Planten en dieren hebben over het algemeen juist baat hebben bij een geleidelijke overgang van bos naar een meer open landschap. Bij de aanplant van nieuwe bomen is het belangrijk om de juiste bomen in een gebied te planten, vertelt Lars Soerink. Zo is de Amerikaanse eik niet geschikt…
Luister naar de radioreportage (2-3)
Minder hekken
Overal op de Veluwe vind je hekken. Ze worden gebruikt door Defensie, het Nationale Park De Hoge Veluwe en zweefvliegveld Terlet. Maar ook natuurgebieden van bijvoorbeeld Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer zijn hekwerken geplaatst. Voor het wild op de Veluwe voorkomen al die hekken dat de dieren kunnen trekken door de natuur. Zo zitten de zwijnen en herten in de winter opgesloten in voedselarme gebieden, terwijl er in de uiterwaarden langs de Rijn en de IJssel ook in de koude wintermaanden voldoende voedsel is.
Niet alleen hekken, maar ook het grote aantal wegen op de Veluwe verkleint het leefgebied. Als de dieren meer bewegingsruimte zouden krijgen, worden er minder jonge loofboompjes opgegeten door het wild, denkt de ecoloog van ARK Natuurontwikkeling. Daardoor is het bos weer beter in staat om zichzelf te verjongen. “Zo hangt alles met elkaar samen”, aldus Soerink.
Samen werken aan ‘betere en mooiere’ natuur
In het kader van het project Rewilding de Veluwe wordt er de komende jaren met allerlei betrokkenen gesproken over de toekomst van de Veluwse natuur. De doelstelling daarbij is duidelijk, de Veluwe moet gezonder en natuurlijker worden. De soms tegengestelde belangen van de vele betrokken organisaties kunnen het lastig maken om tot een plan te komen waarin iedereen zich kan vinden, maar Soerink is positief…
Luister naar de radioreportage (3-3)
BuitenGewoon Radio is iedere zondag tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.
