VELP – In Velp Zuid staan 138 oude woningen op de nominatie om gesloopt te worden. Daarvoor in de plaats komen weer nieuwe woningen. Vivare is inmiddels begonnen met de voorbereiding van de sloop van deze woningen in deelgebied 3.
Vivare heeft eerder onderzocht of renovatie van de woningen mogelijk was. Maar ook na een renovatie voldoen de woningen nog niet aan de wensen en eisen van deze tijd. Het plan is om ongeveer 200 woningen terug te bouwen. Dat is dus meer dan er nu staan.
Nils de Lange schreef namens de woonbond, De stem van Nederland, voor het vakblad voor de huursector ‘Huurpeil’ een uitgebreid verhaal over het dossier ‘138 woningen slopen in Velp’. Het complete artikel inclusief reacties van Joost Wools, directeur Vastgoed bij woningcorporatie Vivare en Koos van Hartingsveldt, adviseur van de bewoners is hieronder te lezen.
Sloopbesluit duurt jaren, onzekerheid valt bewoners zwaar
Al jarenlang is het duidelijk dat er iets aan de woningen in Velp-Zuid moet gebeuren. In de buurt, die ingeklemd ligt tussen de spoorlijn Arnhem-Zutphen en de snelweg A12, die Velp van Arnhem scheidt.
De gemeente Rheden, waar Velp onder valt, heeft verschillende deelgebieden aangewezen waar vernieuwing gewenst is. De 138 woningen uit dit verhaal liggen in deelgebied 3, een oude arbeidersbuurt. En daar ging veel mis.
De plannen om de buurt te vernieuwen bestaan al sinds 2012. Waar andere delen van Velp-Zuid al lang zijn gerenoveerd, verduurzaamd of gesloopt, duurde het jaren voordat de gemeente en corporatie Vivare een besluit namen over wat er met de sociale huurwoningen in deelgebied 3 moest gebeuren. Aanvankelijk zouden ook deze woningen worden gerenoveerd, maar Vivare besloot anders: de 138 woningen moeten weg. Ervoor in de plaats moet nieuwbouw komen, ongeveer 200 woningen, variërend van appartementen in woontorens tot eengezinswoningen.
Tekst gaat verder onder de foto
Jarenlange onzekerheid
Bewoners kregen in de afgelopen jaren verschillende plannen te horen, als ze al iets te horen kregen. En hoewel een deel van de bewoners voorstander is van sloop, valt de jarenlange onzekerheid de buurt zwaar. ‘Al dat gedoe’, zei bewoonster Gerrie van Beek vorig jaar tegen Omroep GLD. “Vivare zegt het één en dan weer het ander. Dan weet je toch niet meer waar je aan toe bent. Dat is gewoon heel frustrerend. Op deze leeftijd hoor je leuke dingen te doen, en niet in zo’n stressvolle situatie te zitten. Mensen uit de wijk worden er letterlijk ziek van.“
Een aantal bewoners zette een bewonerscommissie op toen woningcorporatie Vivare de sloopplannen uit de doeken deed. Maar lange tijd wilden Vivare en de huurdersvereniging Hvr die commissie niet erkennen.
“De groep werd afgewezen, omdat die alleen maar uit tegenstanders van de sloop zou bestaan“, vertelt Koos van Hartingsveldt, die de belangen behartigt van het deel van de bewoners dat tégen de sloop is. “Maar de commissie was er ook voor mensen die voor sloop zijn, ze wilden ook een sociaal plan opstellen.” Uiteindelijk werd de bewonerscommissie toch erkend. Voor de bewoners die tegen sloop waren heeft het niet het gewenste effect gehad. De buurt wordt toch gesloopt.
Volgens Joost Wools, directeur Vastgoed bij woningcorporatie Vivare, is uiteindelijk voor sloop gekozen omdat de woningen ‘kwalitatief gewoon niet meer goed genoeg’ zijn. “Het is een gebied met woningen uit het begin van de vorige eeuw“‘, zegt hij. “Maar het is wel de wat mindere bouw geweest uit die tijd, qua kwaliteit. Het type woning past eigenlijk niet meer goed bij de doelgroep die er woont, al zullen sommigen van hen daar zelf anders over denken.“
Tekst gaat verder onder de foto
Zwaard van Damocles
Bij de woningcorporatie werd lang getwijfeld over wat er met de buurt moest gebeuren. “Vanaf 2018 hebben we erover nagedacht. Toen de coronapandemie uitbrak is het wat ingezakt, door personeelstekort en andere zaken. We hebben ook wel gekeken of we niet gewoon konden renoveren, die strijd heeft bij ons intern lang gewoed. Dat geeft ook meteen aan dat het een lastige keuze is geweest. Uiteindelijk hebben we de keuze voor sloop gemaakt, omdat we in deze buurt ook wilden verdichten.”
Terwijl er bij Vivare jarenlang werd overlegd en vergaderd over het lot van de woningen, zaten de bewoners in onzekerheid. De sloop van hun huizen hing jarenlang als een zwaard van Damocles boven hun hoofd, tot uiteindelijk de beslissende boodschap kwam: de bewoners moeten hun huis uit, de wijk wordt gesloopt. Tot onvrede van een groot deel van de bewoners.
“Aanvankelijk was het verzet in de wijk groot“, vertelt Van Hartingsveldt. “Maar gaandeweg is het minder geworden. Er is op een goed moment een soort verslagenheid over de wijk gevallen.“
Tekst gaat verder onder de foto
Van Hartingsveldt raakte als lid van de lokale afdeling van de SP betrokken bij de zaak. Zelf woont hij niet in de buurt die gesloopt gaat worden, maar hij trekt zich het lot van de bewoners aan. Hij besloot om zich op persoonlijke titel op te werpen als belangenbehartiger. Van Hartingsveldt weet waar hij het over heeft: hij werkte voor zijn pensioen zelf jarenlang bij Vivare. Volgens hem zijn de woningen de laatste jaren niet of nauwelijks onderhouden, waardoor meer mensen de sloop van de wijk zijn gaan steunen.
Zo deed een bewoner begin dit jaar haar verhaal in dagblad Gelderlander. “Ons huis staat op instorten. Overal zit schimmel én we hebben muizen“, vertelt de vrouw, die met haar man en twee kinderen in een van de woningen woont. Volgens de bewoonster is er ook wat betreft duurzaamheid veel op de woningen aan te merken.
“Het kiert en het giert hier boven. In de zomer is het bloedheet, in de winter ijskoud. We hebben een energierekening van 400 euro per maand. En nog moeten we 900 euro bijbetalen. Dat kán niet.“
Koos van Hartingsveldt erkent dat een deel van de woningen in slechte staat is. “Als het aan de bewonerscommissie had gelegen, had een deel van de woningen gesloopt kunnen worden. Maar een deel van de woningen is ooit door een andere corporatie gebouwd. Die zijn beter onderhouden. Wat daar nu aan problemen ligt, kun je voor 80 of 90 procent oplossen met groot onderhoud en het verduurzamen van de woningen. Natuurlijk hebben woningen uit die tijd een aantal nadelen, maar niet zodanig dat ze gesloopt moeten worden.”
Tekst gaat verder onder de foto
Sociaal plan nog geheim
Ook nu het sloopbesluit is genomen, is er nog geen einde gekomen aan de onzekerheid voor de bewoners. Want hoewel er al een sociaal plan op tafel ligt, wordt dat nog niet met de bewoners gedeeld. “Omdat er nog geen definitief sloopbesluit is” zegt Van Hartingsveldt. En dat terwijl al wél vaststaat dat er inderdaad gesloopt gaat worden.
Een deel van de bewoners koos inmiddels eieren voor hun geld en verhuisde de wijk uit. Zij kregen daarvoor een premie van 1.500 euro – een stuk minder dan de wettelijke verhuisvergoeding die bewoners krijgen als het sloopbesluit straks definitief is.
‘Je merkt dat sommige mensen denken: Er komen straks meer mensen op de markt. Dan heb ik misschien iets minder keus’ , aldus Joost Wools van Vivare. De woningen die nu vrijkomen worden in leegstandsbeheer gegeven, om te voorkomen dat nieuwe huurders later aanspraak kunnen maken op het sociaal plan.
Wools erkent dat de communicatie van Vivare met de bewoners tijdens het hele traject ondermaats is geweest. “We hebben lang gedubd over de vraag: gaan we slopen of gaan we renoveren“, “Dat heeft bewoners denk ik te lang in onzekerheid laten zitten, met als gevolg dat er frustratie is ontstaan. Daar kunnen we echt wel wat van leren, dat moeten we in de toekomst beter doen.“
Tekst gaat verder onder de foto
Volgens Wools zijn die lessen inmiddels wel getrokken. “Ik denk dat we dat nu in nieuwe projecten goed doen. Met mensen aan tafel zitten. Luisteren en doorvragen, en het echt doorleven met mensen. Maar er zijn fases geweest, zeker net na corona, dat we dat in wat mindere mate hebben gedaan. We hebben het iets te functioneel en misschien iets te praktisch aangepakt. Daardoor verlies je gewoon mensen in het proces. Ik zou dat de volgende keer nog veel meer samen met bewoners doen. En in een vroeg stadium.“
Koos van Hartingsveldt prijst het zelfinzicht van Vivare, “Maar wat heb je eraan? Ze zeggen nu: in de volgende wijk gaan we bewoners meer betrekken. Maar ze hebben met deze groep gewoon een spelletje gespeeld.“
