ELLECOM – Kantoren, horeca of een bezoekerscentrum? De SS-Turnhal in Ellecom krijgt als het aan de nieuwe eigenaar ligt snel een nieuwe functie. Waarschijnlijk stemt de gemeente Rheden voor de zomervakantie over een nieuw bestemmingsplan om dit mogelijk te maken.
Erfgoedbeheerder BOEi is sinds twee jaar eigenaar van de turnhal op landgoed Avegoor. De hal met rieten kap is gebouwd in 1943 als onderdeel van de enige SS-opleidingslocatie in Nederland. Vanwege de link met de daders van oorlogsgeweld wordt de turnhal aangemerkt als ‘dadererfgoed’.
Moeilijke puzzel
De imposante sporthal staat al twintig jaar leeg. BOEi heeft als doel om de hal te behouden, maar dat kan alleen als het weer gebruikt gaat worden. “We hopen dat het bestemmingsplan voor de zomer wordt goedgekeurd”, zegt Suzanne ter Harmsel.
De vorige eigenaar, Green Real Estate, restaureerde de afgelopen jaren al de rieten kap, saneerde de grond en legde nieuwe bestrating aan. Hiervoor trok de provincie Gelderland 350.000 euro subsidie uit.
Dat het zo lang leeg staat, heeft een reden. “Het is een complex pand, met een complexe geschiedenis en het is moeilijk om daar functies voor te vinden”, zegt ter Harmsel. De organisatie is onder meer in gesprek met lokale ondernemers. “We denken bijvoorbeeld aan sport, cultuur of educatie.”
‘Staat te verkrotten’
Wethouder Paul Hofman merkt dat de betrokkenheid groot is. “Er moet gewoon wat mee gebeuren, hoor ik vaak in het dorp. Het staat hier nu een beetje in een hoekje te verkrotten.” Recent bezochten zo’n honderd Ellecommers een bijeenkomst om mee te denken over de toekomst van de turnhal.
Gezien het beladen verleden zou je ook kunnen zeggen: platgooien, zodat de donkere sporen van de geschiedenis worden uitgewist. “Wegstoppen of vergeten is volgens mij geen oplossing. Je moet het ongemak omarmen en het een plek geven in je gemeente”, stelt Hofman.
Bovendien is de geschiedenis van de turnhal veel breder. Hofman doelt op de periode na de oorlog. De turnhal is dan een vakantieoord voor scholieren, er wordt gesport, er zijn feesten en partijen én het pand is een belangrijk onderdeel van landgoed Avegoor.
Kopje koffie? Museum?
In het bestemmingsplan, waar de gemeenteraad zich nog over buigt, staat beschreven wat er straks na een renovatie kan in het pand. Cultuur en ontspanning, kantoren, maatschappelijke voorzieningen, horeca, kleinschalige bedrijvigheid, toeristische voorzieningen en zaalverhuur behoren tot de mogelijkheden.
Het Rhedense college wil een aantal commerciële activiteiten toestaan. “Zodat er ook wat geld verdiend wordt. En aan de kopse kant waren vroeger woningen, misschien zijn één of twee woningen daar nu ook wel weer passend.”
Aan de commerciële activiteiten zit wel een grens. “Een pretpark, dat zou hier bijvoorbeeld niet passen gezien de historie. En bovendien is dit een ecologisch heel waardevol gebied dus je wil niet te veel drukte veroorzaken hier.”
Nog even geduld
Als het bestemmingsplan wordt goedgekeurd duurt het naar schatting nog anderhalf jaar voordat de renovatie kan beginnen. Aan de buitenkant van het pand zal niet veel veranderen. De binnenkant wel, daar wil BOEi kleinere ruimtes maken.
Hofman hoopt dat het gauw zover is. “Ik hoop dat de hekken gauw weg zijn, zodat je echt ziet dat het onderdeel is van het landgoed. Ik denk dat het een hele mooie plek gaat zijn in onze gemeente.”
De historie van de turnhal komt na een verbouwing nog ergens terug. “Het verhaal zal ergens in of rondom het gebouw verteld worden”, besluit ter Harmsel.
Het verhaal van de turnhal lees je hier:
Dat dadererfgoed niet langer wordt genegeerd of verwaarloosd blijkt ook uit recente berichten over de Muur van Mussert, in Lunteren. De muur, het is het enige overgebleven bouwwerk van de NSB in Nederland, wordt opgeknapt.
