VELP – Ridder René bezoekt de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag. Daar staan nog steeds de stoelen die koningin-moeder Anna Paulowna waarschijnlijk zelf borduurde tijdens haar verblijf op kasteel Biljoen bij Velp. Na het overlijden van haar man koning Willem II trok ze zich daar negen maanden terug.
In de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag worden duizenden bijzondere objecten bewaard die de geschiedenis vertellen van de familie Oranje-Nassau. Van kledingstukken tot sieraden en van schilderijen tot meubels. Zoals de prachtige stoelen die koningin-moeder Anna Paulowna tussen juni 1849 en april 1850 waarschijnlijk zelf borduurde op kasteel Biljoen in Velp. Hoe dat zo kwam? Dat leggen we je uit, maar daarvoor moeten we bij het begin beginnen.
Iedereen wil met Anna trouwen
Anna Paulowna was het jongste zusje van de Russische tsaar Alexander Romanov en vanzelfsprekend een zeer gewilde huwelijkskandidate voor Europese edellieden en leiders. Op 14-jarige leeftijd wordt ze al ten huwelijk gevraagd door de Franse keizer Napoleon, maar dat verzoek wordt afgewezen. Ook de Hertog van Berry, de aartshertog Ferdinand van Oostenrijk en de Britse hertog van Clarence vragen om de hand van de Russische grootvorstin, maar geen van deze mannen wordt goedgekeurd door Romanovs.
Maar dan verschijnt de Nederlandse prins van Oranje Willem II ten tonele. Hij is de oudste zoon van koning Willem I der Nederlanden. Op 22-jarige leeftijd vecht hij mee in de Slag bij Waterloo, waar hij op 18 juni 1815 in zijn schouder wordt geschoten. Dat levert hem in Nederland de bijnaam ‘Held van Waterloo’ op. Tsaar Alexander is bevriend met de Nederlandse kroonprins en vindt hem wel een goede huwelijkskandidaat voor zijn zusje. Als Willem naar Rusland reist om Anna ten huwelijk te vragen, is het ‘liefde op het eerste gezicht,’ zoals Anna later zal schrijven. Ze zegt ja, op voorwaarde dat ze haar Russisch-orthodox geloof mag houden.
Op 21 februari 1816 trouwen de 24-jarige kroonprins en de 21-jarige Anna met veel pracht en praal in het Winterpaleis in Sint Petersburg. Ze blijven een half jaar in Rusland en vertrekken daarna naar Nederland, waar ze gaan wonen in Paleis Kneuterdijk in Den Haag. Het stel krijgt vijf kinderen.
Eindelijk koningin!
Als Willem in 1840 eindelijk koning wordt, geniet ze van de inhuldiging, die ze uitgebreid beschrijft in een brief aan haar broer Nicolaas. Ze is eindelijk koningin! Maar negen jaar later wordt haar man ernstig ziek en op 17 maart 1849 overlijdt koning Willem II in zijn paleis in Tilburg in het bijzijn van zijn vrouw en zoon Hendrik.
Van de ene op de andere dag verliest Anna haar bevoorrechte positie aan het hof aan haar schoondochter Sophie von Württemberg, met wie ze niet erg goed kan opschieten. Anna wil weg uit Den Haag en ze verlangt naar een bescheiden leven buiten de stad. Dat vindt ze op kasteel Biljoen bij Velp, het oude lusthof van hertog Karel van Gelre. Ze trekt zich terug in het mooie Gelderland.
Kasteel Biljoen krijgt opknapbeurt
Maar eerst moet het kasteel worden klaargemaakt voor de nieuwe koninklijke gast. Anna Paulowna trekt tijdelijk met haar gevolg in Hotel Bellevue aan de Utrechtseweg in Arnhem en ondertussen krijgt kasteel Biljoen een flinke opknapbeurt. Er komt een nieuwe brug over de gracht, de schoorstenen worden geveegd en het hang- en sluitwerk wordt gecontroleerd. In het kasteel komen nieuwe meubels, matrassen, beddengoed, kachels, en gordijnen. Het behang- en schilderwerk wordt bijgewerkt, de parketvloer in de grote zaal krijgt een stevige poetsbeurt en alle klokken in het kasteel worden netjes op tijd gezet.
Op 3 juni 1849 verhuist Anna dan eindelijk met haar hofhouding naar Biljoen. Verschillende Gelderse ondernemers verdienen goed aan het verblijf van de koningin-moeder op het kasteel. Ze wassen het linnen en leveren voetsmeer voor de paarden, hout voor de kachels, zilverpoeder voor de zilverkamer en natuurlijk wordt er ook voedsel en drank gekocht, van ‘waterkadetjes’ tot champagne.
Hoog bezoek op Biljoen
In een fourniturenwinkel in de Bakkerstraat in Arnhem worden borduurpatronen voor stoelen aangeschaft, zo is te lezen in de archieven. En waarschijnlijk borduurt de koningin-moeder zelf de bekleding van de stoelen, die 175 jaar later nog steeds in de Koninklijke Verzamelingen bewaard worden.
Ze ontvangt ook gasten op Biljoen, haar zoon koning Willem III, komt dineren. Haar dochter Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach komt logeren en op 18 januari 1850 viert Anna Paulowna samen met de hele koninklijke familie haar 55ste verjaardag op het kasteeltje. Op 17 maart herdenkt ze er samen met haar twee zoons het overlijden van haar man. Maar een maand later verlaat ze Biljoen en verhuist naar het speciaal voor haar verbouwde Paleis Soestdijk. Ze neemt de prachtig geborduurde stoelen mee.
Kijk hier naar de reportage:
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. Hier volg je het laatste nieuws over de Gelderse historie! Kijk op riddersvangelre.nl
Tip: iedere zaterdag organiseert Ridder René een exclusieve gratis rondleiding op een bijzondere locatie. Op bovenstaande pagina vind je een agenda met waar en wanneer je kunt langskomen.
