‘Schieten, begraven en zwijgen’: in Duitsland verdwijnen wolven

In Duitsland verdwijnen wolven en deze worden nooit meer teruggevonden. Een deel wordt waarschijnlijk illegaal gedood en daarna begraven, waardoor er geen spoor meer van is te vinden. Gebeurt dat alleen bij onze oosterburen of ook bij ons? En wie is de dader? Het is een recept voor een misdaadserie.

Sinds 2000 zijn er in Duitsland 78 wolven gevonden die illegaal gedood zijn. Dit cijfer geeft echter een verkeerd beeld van het aantal gedode wolven. Er worden namelijk ook wolven gedood die nooit teruggevonden worden. Eén van de oorzaken? De drie S’en: schießen, schaufeln, schweigen. Oftewel: schieten, begraven en zwijgen. Mensen die wapens of gif tot hun beschikking hebben, kunnen de wolven doden en begraven zonder dat er ooit een spoor van de dieren teruggevonden wordt. Om hoeveel wolven dit exact gaat, is niet duidelijk, maar vermoed wordt dat het om serieuze aantallen gaat.

Bewijs van verdwijning

Ook in andere delen van Europa horen we dat wolven verdwijnen. Maar hoe weten onderzoekers dat het gebeurt als er geen wolven teruggevonden worden? Wolven verdwijnen immers letterlijk van de radar.

Al in 2009 werd een grootschalig onderzoek uitgevoerd in Scandinavië door onderzoeker Olof Liberg en zijn collega’s. Hierbij werd een aantal wolven gezenderd met een GPS-tracker. Plotseling verloren de onderzoekers het signaal van sommige zenders, terwijl de batterij nog halfvol was. De onderzoekers schreven: “Als een gezenderd dier gedood is, is er een grote kans dat de stroper de zender kapotmaakt en het karkas verstopt.” Dus ook hier vindt naar alle waarschijnlijkheid ‘schieten, begraven en zwijgen’ plaats.

Uit recenter onderzoek (2020) blijkt dat 42 procent van de gevestigde wolven van de Scandinavische populatie vermist raakt. De auteurs vermoeden dat het merendeel illegaal gedood is.

Wie is de dader?

Maar wie is of zijn er dan verantwoordelijk voor de verdwijningen? In de meeste gevallen wordt bij vermiste wolven geen dader aangewezen. Hoe vind je immers de schutter als de wolf in kwestie nooit gevonden wordt? En ook wanneer er wel een dode wolf gevonden wordt, is het lastig de dader te achterhalen.

De Duitse Fokko Kleihauer schrijft er in het Jägermagazin (Duits jagerstijdschrift) het volgende over: “Er zijn vaak bijna geen sporen, geen getuigen, alleen een paar bandensporen, en zelfs dat niet altijd.” Als de kogel gevonden wordt, kan de herkomst daarvan misschien uitgezocht worden, maar ook dat is ingewikkeld.

In het Scandinavische onderzoek van Liberg werd er wel iemand gearresteerd. Dna van een gezenderde wolf bleek aanwezig bij diegene thuis. De verdachte kon niet verklaren waar hij het vandaan had en werd veroordeeld in een rechtszaak.

Het motief

De mogelijke redenen om een wolf te willen doden zijn eenvoudiger te vinden dan de schutters zelf. Sommige boeren zien de wolf als bedreiging voor hun dieren. Ook zijn er mogelijk jagers die het hinderlijk vinden dat de wolf op dezelfde soorten jaagt als zijzelf binnen hun jachtgebied.

Net als in Nederland is de straf hoog als je een wolf illegaal doodt. In Duitsland riskeer je een celstraf tot wel vijf jaar, maar dat houdt sommigen blijkbaar niet tegen. Er worden heel weinig straffen uitgedeeld, dus veel daders hebben vrij spel.

Hoe zit het bij ons?

In Gelderland zijn de afgelopen jaren drie wolven gevonden die hoogstwaarschijnlijk illegaal gedood zijn door mensen. Zo werd een wolf doodgeschoten bij Stroe. De politie onderzoekt deze zaak en de twee andere zaken nog.

Maar ‘verdwijnen’ er ook weleens wolven in Gelderland of in de rest van Nederland? Dierecoloog Hugh Jansman vermoedt dat het ook hier gebeurt. “Maar dat is lastig vast te stellen'” geeft hij aan. Op de vraag of het ‘schieten, begraven en zwijgen’ ook hier voorkomt, antwoordt hij: “Dat zal in Nederland niet veel anders zijn, dus: ja.” Hij verwijst daarbij naar het grote aantal roofvogels dat in Nederland illegaal gedood wordt.

Is er een oplossing?

Is er iets dat we kunnen doen om te voorkomen dat wolven illegaal afgeschoten worden? Een bron uit Duitsland (naam bekend bij de redactie) vertelt: “We kunnen de moorden niet voorkomen, het zal altijd blijven plaatsvinden. Maar het aantal zou zeker teruggedrongen kunnen worden wanneer de politie intensiever onderzoek zou doen. Dit geldt waarschijnlijk ook voor Nederland. Het aantal moorden zal zeker afnemen als meer daders worden geïdentificeerd en uiteindelijk passend worden gestraft.”