ARNHEM – Ziekenhuizen en bewegingsdeskundigen weten het allang. Een patiënt wordt niet beter van alleen maar liggen in bed. Rijnstate in Arnhem opende deze woensdag een leef- en beweegtuin voor kankerpatiënten en patiënten op leeftijd, zij die bij de geriater onder behandeling zijn.
Oncoloog in het Arnhemse ziekenhuis Karin Beelen wijst op de toestellen waar patiënten vanaf vandaag gebruik van mogen maken, zoals een hometrainer om conditioneel op peil te blijven en de beenspieren sterk te houden en apparaten om andere spiergroepen te trainen.
“Bewegen is belangrijk”, zegt Beelen. “Dat zeggen we ook tegen patiënten. Dat ze tijdens de behandeling altijd in beweging moeten blijven. We weten dat bewegen tijdens de behandeling zorgt voor minder bijwerkingen.”
Minder vaak misselijk
Patiënten klagen minder over misselijkheid, zegt de arts die kankerpatiënten behandelt. “En als er minder bijwerkingen zijn, kunnen we de behandeling vaak helemaal toepassen en dat is voor de uitkomsten gunstig. We weten ook dat het herstel na kanker beter is als mensen blijven bewegen.”
De leef- en beweegtuin in Arnhem is een oplossing voor het probleem dat ziekenhuizen nogal eens hebben. Beelen: “Een ziekenhuis is soms beperkend in bewegingsruimte. Heb je een ziekenhuisbed dan is dat de plek waar je bent, maar het is niet altijd nodig om in dat bed te blijven liggen. We willen juist dat mensen meer bewegen.”
Liggen is zelfs slecht. Beelen: “Hoe meer je ligt hoe meer spierkracht je verliest.”
Een schommel in het CWZ
Rijnstate in Arnhem is niet het eerste ziekenhuis in de regio met een beweegtuin of -plein. Eind 2018 nam het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen een beweegtuin voor kinderen in gebruik. De tuin heeft een hindernisbaan, een schommel en een beweegnet voor de 2100 kinderen die jaarlijks op de kinderafdeling van het ziekenhuis belanden.
Hoofd van de kinderafdeling in het CWZ Anita Scholten was destijds nauw betrokken bij de totstandkoming van de beweegtuin voor kinderen. “Kinderen die opgenomen worden in het ziekenhuis wilden we een plek geven waar ze gewoon zichzelf kunnen zijn”, zegt ze.
Ongeveer tien jaar geleden begon ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede met het samenvoegen van disciplines om bewegen te stimuleren. Sindsdien kijken tijdens de opname fysiotherapeut, verpleegkundigen en de patiënt samen naar wat hij of zij kan en niet kan.
Met name kwetsbare ouderen lopen risico op schade door gebrek aan bewegen. Bij ouderen is de spiermassa vaak al minder en na een week in bed zijn ze vaak al een paar kilo aan spiermassa kwijt. “Maar ook bij een kort verblijf kan de impact groot zijn”, zegt het Edese ziekenhuis.
Een ziekenhuisprogramma moet niet stoppen na ontslag
Bewegingswetenschapper en fysiotherapeut Miranda Boonstra
Oud-atlete, fysiotherapeut en bewegingswetenschapper Miranda Boonstra uit Molenhoek ontwikkelde een sportprogramma voor vrouwen met borstkanker. “Het is belangrijk dat patiënten in ziekenhuizen zich realiseren dat ze verder moeten met bewegen en sporten nadat ze zijn ontslagen. Het programma dat het ziekenhuis hun aanbiedt moet niet stoppen in het ziekenhuis”, vindt Boonstra.
Ziekenhuizen kunnen de patiënten helpen met die overgang door samen te werken met trainers en coaches en ook met buurtsportcoaches, zegt de meervoudig Nederlands hardloopkampioene op onder meer de marathon. “Zodat de volleybalcoach weet dat er iemand net een behandeling/operatie heeft gehad. Bewegen in en door het ziekenhuis moet eigenlijk zo leuk zijn, dat de patiënt er na het ontslag zelf mee doorgaat.”
In de beweegtuin van het CWZ in Nijmegen kunnen de patiëntjes uitrazen, gaat afdelingshoofd Scholten verder. “Met elkaar spelen, klimmen in een toestel of lekker op een fijne plek kunnen ‘hangen’ in de frisse buitenlucht, wat vanzelfsprekend zou moeten zijn voor kinderen, maar wat helaas niet vanzelfsprekend is in een ziekenhuis.”
Voor heel veel mensen is dit een uitkomst
Darmkankerpatiënt Peter Karreman
Terwijl oncoloog in Arnhem Beelen uitleg geeft over de nieuwe beweegtuin en de toestellen, zit Peter Karreman (68) uit Westervoort op de hometrainer. “Beweging is een voorwaarde om elke ziekte te kunnen doorstaan”, zegt hij.
Niet alleen kankerpatiënten kunnen in de tuin terecht. Die is ook bedoeld voor oudere patiënten van de afdeling geriatrie. Die afdeling richt zich op patiënten op leeftijd die vaak meerdere aandoeningen onder de leden hebben.
Oud-volleybalcoach Karreman is twee jaar onder behandeling in Arnhem voor darmkanker. Hij zit in een palliatief traject, wat inhoudt dat hij niet meer beter wordt. “Ik heb 15 à 16 chemokuren gehad. Ik merk gewoon dat als ik fit de chemo inga de bijwerkingen minder zijn.”
'Geef de patiënt handvatten'
Patiënten weten vaak zelf niet wat ze in het dagelijks leven aankunnen, zegt Boonstra. “Dat kan een ziekenhuis in gang zetten door hun handvatten mee te geven. En dat verschilt uiteraard per individu. Een loopband is voor de een fantastisch, Ik word al gek als ik er vijf minuten op moet staan. Ik wil meteen naar buiten.”
