DE STEEG – Brummen wil graag met Rheden fuseren. Het college heeft donderdagavond al voor gemeente Rheden gekozen. Maar uiteindelijk beslist de gemeenteraad in januari of zij verder wil met Rheden of met Zutphen. Dat blijkt uit het eindrapport over de bestuurlijke toekomst van Brummen, Rheden en Zutphen.
Onderzoeks- en adviesbureau Moventem presenteerde dat rapport op donderdagmiddag (18 december) op het gemeentehuis in Brummen. Het onderzoek is gedaan in opdracht van de drie gemeenten. Het rapport vormt de afronding van een lang traject. Daarin zijn feiten, cijfers en ook de zorgen en kansen van inwoners en ondernemers meegenomen.
Volgens Moventem ligt er nu een stevige basis. De raadsleden van de drie gemeenten hebben al diverse gesprekken met elkaar gehad om elkaar beter te leren kennen. Maar ook dit rapport helpt de gemeenteraden van Brummen, Rheden en Zutphen een goede keuze te maken over de toekomst.
Tekst gaat verder onder de foto
Druk op kleine gemeente Brummen
De gemeente Brummen staat al langer onder druk. Gemeenten krijgen er steeds meer taken bij. Denk aan woningbouw, klimaat, jeugdzorg en asielopvang. Tegelijk komt er minder geld vanuit het Rijk. Voor een kleine gemeente als Brummen maakt dat de dienstverlening kwetsbaar.
Veel functies worden daar door één medewerker gedaan. Als iemand vertrekt, gaat belangrijke kennis verloren. Ook is het lastig om personeel te houden. Grotere gemeenten bieden vaak een hoger salaris en meer kansen om door te groeien.
Om inwoners en ondernemers ook in de toekomst goed te kunnen blijven helpen, besloot de Brummense raad eind 2023 om verschillende scenario’s te onderzoeken. In april 2025 sprak de raad unaniem uit verder te willen kijken naar een fusie met óf Rheden óf Zutphen. Beide gemeenten reageerden daar positief op.
Tekst gaat verder onder de foto
Breed onderzoek, veel betrokkenen
Het vervolgonderzoek is breed opgezet. Medewerkers, colleges en raadsleden van alle drie de gemeenten deden mee. Moventem voerde verschillende deelonderzoeken uit. Er waren bureaustudies, lokale scans en beelden van hoe een nieuwe gemeente eruit zou kunnen zien.
De provincie Gelderland maakte ook een financiële quickscan, samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook is gekeken naar de gevolgen voor samenwerkingsverbanden. Dat gebeurde onder regie van de gemeente Brummen.
Tijdens het hele traject zijn de uitkomsten steeds besproken. Niet alleen met bestuurders en medewerkers, maar ook met gemeenteraden en maatschappelijke organisaties.
Inwoners en ondernemers praten mee
Een belangrijk onderdeel was het betrekken van inwoners en ondernemers. Eind 2025 konden zij laten weten wat zij vinden van een mogelijke fusie. Dat gebeurde via inwonerspanels, brieven en een open vragenlijst.
Inwoners kregen verhaallijnen voorgelegd. Die lieten zien hoe een nieuwe gemeente Brummen met Rheden of Brummen met Zutphen eruit kan zien. In totaal deden 5.749 inwoners mee uit de drie gemeenten. De verdeling over leeftijd en woonkernen is goed. Volgens Moventem geeft dat een betrouwbaar beeld.
Uit de reacties blijkt dat er veel zorgen zijn. Veel mensen uit de kleine dorpen van de gemeente Brummen zijn bang hun identiteit te verliezen. Of voor de voorzieningen, die veel verder weg komen. In de gemeente Rheden is dit nu al opgelost door bijkantoren te plaatsen in Velp en Dieren. Tegelijk zien inwoners en ondernemers ook kansen. Bijvoorbeeld sterkere voorzieningen en een gemeente die beter is voorbereid op de toekomst.
Tekst gaat verder onder de foto
Rapport zonder advies
Het eindrapport staat op de websites van de gemeenten. Moventem benadrukt dat het rapport geen advies geeft. Het bureau beschrijft feiten, cijfers en het inwonersperspectief. Ook benoemt het kansen, aandachtspunten en uitdagingen. Dat gebeurt op thema’s als dienstverlening, voorzieningen, economie, zorg, veiligheid, organisatie en financiën.
Welke fusie het beste past, is volgens Moventem een politieke keuze.
Het rapport is inmiddels aangeboden aan de drie gemeenten. In Brummen krijgen raadsleden daarnaast een advies van het college over het vervolg. De verwachting is dat de Brummense raad op 15 januari 2026 een voorkeur uitspreekt. Daarna volgen besluiten in Rheden en of Zutphen.
Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026 moeten de nieuwe raden dat besluit nog eens bevestigen. Lukt het om de procedure voor 1 juli 2026 te starten, dan kan er op zijn vroegst per 1 januari 2029 een nieuwe gemeente ontstaan.
Het eindrapport en het bijbehorende bijlageboek (onderdeel eindrapport) is hier te lezen.
Update
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Brummen heeft donderdagavond de gemeenteraad geadviseerd om een voorkeur uit te spreken voor een bestuurlijke fusie met de gemeente Rheden. Dit met de mogelijkheid dat op een later moment nog een andere buurgemeente aansluit. De gemeenteraad neemt over dit onderwerp op 15 januari 2026 een principebesluit.
Volgens het college is een fusie noodzakelijk om ook in de toekomst goede dienstverlening en voorzieningen voor inwoners en ondernemers te kunnen blijven garanderen.
