VELP – De coronacrisis snijdt diep in ons vlees. Bij huishoudens, families, bedrijven, kleine zelfstandigen. Deskundigen vrezen een verwoestend effect van de uitbraak op de Nederlandse economie; het Centraal Planbureau houdt rekening met een werkloosheid die kan oplopen naar meer dan 9 procent in 2022. Waar de een afwacht of tegen een muur loopt van regeltjes en formulieren, gaat een ander als een jager in de aanval. ‘Het is gewoon oorlog.’
Walter Jansen uit Velp probeert twee boekhandels overeind te houden. Zijn boekhandel Jansen & De Feijter in de Emmastraat in Velp staat er goed voor, zegt Jansen. ‘Het pand is ons eigendom en er rust geen hypotheek meer op.’
De zorgen rusten op (de huur van) Het Colofon in de Bakkerstraat in Arnhem, de boekhandel die hij in 2014 overnam na de ondergang van Polare. Jansen moet maandelijks grofweg 10.000 euro huur neertellen en dan heeft hij nog geen boek of krant verkocht. Verder is hij verantwoordelijk voor 15 man personeel. ‘Ik heb ze erop moeten voorbereiden dat ze in mei geen vakantiegeld krijgen.’
Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.
‘Eén doffe ellende’
‘Het is één doffe ellende. We worden platgebeld.’ Piet Versteeg heeft een accountantsbureau in Apeldoorn en al zijn zakelijke klanten hebben hetzelfde probleem: geen inkomsten en bang kopje onder te gaan. Versteeg: ‘Ik hoor het Rutte nog zeggen: er hoeft in ons land niemand failliet te gaan.’
De realiteit heeft de premier ingehaald, constateert Versteeg. Het Centraal Planbureau vreest een werkloosheid van ruim 9 procent in 2022. In het laatste kwartaal van 2019 zat nog 3,4 procent van de beroepsbevolking zonder werk.
Je wordt in deze tijd heen en weer geslingerd tussen het donkerste en lichtste scenario, legt boekhandelaar Jansen uit. ‘Ik heb voor de poorten van de hel gestaan, maar ik heb weer grond onder mijn voeten. En ik heb een plan en ik ga er helemaal voor.’
Ik heb een half miljoen nodig
Jansen wil alles op alles zetten om zijn boekhandel Het Colofon aan de Bakkerstraat in Arnhem van de ondergang te redden. ‘Ik heb ongeveer een half miljoen euro nodig.’
En crowdfunding is het toverwoord. Hij wil 500 klanten en andere mensen in zijn netwerk benaderen die ieder voor 1000 euro eigenaar willen worden van zijn boekhandel. ‘Dat bedrag heb ik nodig om de schuldeisers van het lijf te houden.’
‘Probeer dat formulier maar eens in te vullen’
Ondernemers en zelfstandigen die hulp inroepen van de overheid, botsen keihard tegen een muur, zegt Piet Versteeg. ‘Hier in de regio Apeldoorn ligt de uitvoering van de steunregeling voor ondernemers bij het GROS (Gemeentelijk Regionaal Ondernemers Steunpunt, hvv). Het kabinet zei: we gaan niet toetsen. Maar probeer dat formulier voor de aanvraag van ondersteuning maar eens in te vullen.’
Hij staat een caravanhandelaar bij uit Teuge die het water aan de lippen staat. ‘Hij wilde bij zijn bank een tijdelijke verhoging van een krediet om de eerste maanden door te komen. Maar zijn bank weigert, want we hadden voor hem eerder al eens een krediet aangevraagd, vlak voor de jaarwisseling. Hij kan onder meer geen liquiditeitsprognose laten zien. De bank laat hem nu gewoon vallen, terwijl die helemaal geen risico loopt. De staat staat garant voor 90 procent.’
50 procent omzet weg in 3 weken
Na het uitbreken van de bankencrisis in 2008 ging Walter Jansen door zwaar weer met zijn boekhandel aan de Emmastraat in Velp. ‘In drie jaar tijd verloren we ongeveer een derde van onze omzet. Maar wat ons nu overkomt is met niets te vergelijken. We zitten nu op een derving van 50 procent in 3 weken.’
De ondernemer heeft geleerd van de crisis van ruim tien jaar geleden. ‘Ik wil nooit meer afwachten. In tijden van crises maken de meeste ondernemers pas op de plaats, ik toen ook maar dat doe ik nooit meer. Vooral nu niet. Ik beschouw me nu meer als een jager, die overleeft. Het is een oorlogssituatie. Mijn vader van 94 is een oorlogsveteraan. Hij zit door corona helemaal geïsoleerd in zorgcentrum Insula Dei in Arnhem. Ik vroeg hem of ik dit als oorlog mocht beschouwen. Dat moet je, zei hij.’
Intussen zijn Jansens beide winkels gewoon open, maar met regels. Publiek loopt in Velp in een rondje en in Arnhem haalt personeel voor de klanten de boeken uit de schappen. En elke dag om 15.00 uur leest het personeel van Jansen & De Feijter in Velp op Facebook voor uit een boek. En misschien blijven zijn mensen dat wel doen. Jansen: ‘Als dit voorbij is, is alles voor altijd anders.’
